Kwame Anthony Appiah
.jpg)
Kwame Anthony Appiah (n. la 8-an de majo 1954 en Londono) estas usona verkisto kaj filozofo kun radikoj en Ganao[1] kiu interalie okupmiĝas pri demandoj rilate al semantiko, etiko, politiko, afrika kultura historio kaj interkultura filozofio. Li estas konata pro siaj ideoj pri la koncepto de identeco , surbaze de la fundamenta egaleco de ĉiuj homoj sur ĉi tiu tero, sendepende de ilia raso aŭ aliaj formoj de identeco. Homaro estas unueco en diverseco.
Biografio
[redakti | redakti fonton]Li estas profesoro ĉe la Universitato de Novjorko kaj ankaŭ instruis en la universitatoj de Ganao, Kembriĝo, Duke, Cornell, Yale, Harvard kaj Princeton. Li detenas Rockefeller-profesorecon pri Filozofio ĉe Universitato Princeton[2], kaj kundividas sian tempon kun Centro por Homaj Valoroj de la Universitato. Li laboras proksime kun literaturrecenzisto Henry Louis Gates Jr., kaj kune ili estas redaktistoj de Transition Magazine.
Li estas malkaŝe samseksema, kaj vivas kun sia partnero en Chelsea, Manhatano.
Verkaro (elekto)
[redakti | redakti fonton]La fruaj filozofiaj verkoj de Appiah traktis problemojn de semantiko kaj signifoteorioj, sed en postaj verkoj li traktis problemojn rilate al la koncepto de raso kaj rasismo, identeco kaj morala teorio.
En 1992, li publikigis In My Father's House [En la domo de mia patro], pro kio li ricevis la premion Herskovitz pri afrikaj studoj. Tiu libro temas pri afrikaj verkistoj kaj pensuloj.
En 2002 aperis libro kun proverboj de la akana popolo: Bu Me Bé: The Proverbs of the Akan. Kun Peggy Appiah kaj Ivor Agyeman-Duah. Accra, eld. The Center for Intellectual Renewal,
En 2006, li publikigis Cosmopolitanism: Ethics in a World of Strangers [Kosmopolitismon: Etiko en mondo de fremduloj], en kiu li rekomendas mondcivitanecon sur etika bazo, kaj ne en la formo de superŝtato, kaj kritikas la nuntempan aliron al kosmopolitismo.
Identeco
[redakti | redakti fonton]La frua filozofia laboro de Appiah traktas la filozofion de lingvo , sed en la plejparto de lia scienca laboro li serĉas la signifon de la koncepto de identeco. Li distingas en si diversajn aspektojn de sia personeco: lia patrino estas angla, lia patro ganaa. Appiah mem estas enmigrinto al Usono kaj, kiel samseksemulo, li ankaŭ sentas sin ligita al GLAT-komunumo. Li argumentas, ke homoj ŝatas kolombi unu la alian. Ni metas etikedojn sur aliajn laŭ sekso, raso, religio, nacieco kaj socia klaso. Ili determinas kiel ni rigardas la individuon, siajn kunulojn kaj aliajn, kiuj ne apartenas al ĉi tiu grupo kaj influas la manieron kiel ni interagas kun ili.
Pensi pri la koncepto de identeco ŝanĝiĝis konsiderinde de la komenco de la 19a jarcento ĝis la fino de la 20a jarcento. Ĝis tiu tempo, la eklezio ĉefe determinis, kiel homoj rigardas sin kaj la mondon. Ĉar homoj pli ofte forlasis sian patrujon kaj translokiĝis al alia lando, ili ankaŭ akiris alian identecon. La lukto por virinaj rajtoj komenciĝis ĉirkaŭ 1900. Post la Industria revolucio , la vivkondiĉoj de la laboristoj pliboniĝis. Homoj alkutimiĝis al pli da lukso kaj la genroj de viroj kaj virinoj ankaŭ ŝanĝiĝis.
En 1948, la Universala Deklaracio de Homaj Rajtoj deklaris, ke ĉiu homo rajtas je digno kaj respekto. Laŭ ĉi tiu deklaro, homa digno estas unu el la principoj de universaleco de homaj rajtoj.
Kosmopolitismo
[redakti | redakti fonton]Kvankam nia civilizacio originis de mondo de izolitaj popoloj, hodiaŭ ni vivas en mondo, kie la plej malgrandaj eventoj povas tuŝi milionojn da nekonatoj sur la alia flanko de la tero.
En sia libro Kosmopolitismo: Etiko en mondo de fremduloj, li rekomendas mondcivitanecon pro etikaj kialoj, kaj ne en la formo de superŝtato, kaj kritikas la nuntempan aliron al kosmopolitismo. En tiu libro Appiah argumentas, ke ni ĉiuj respondecas unu pri la alia, sed ĉi tio ne signifas, ke ni estas devigataj rezigni nian materian riĉaĵon por la avantaĝo de la Tria Mondo. Nur internacia politika decidado povas redukti malegalecon en la mondo. Redukto de la malriĉeco estas la ŝlosilo al paco kaj stabileco. La ĝenerala impreso en la "Bonkoreco al fremduloj" de Appiah estas tiu, kiu implicas, ke ne dependas de "ni" savi la malriĉulojn kaj malsatantajn, sed iliaj propraj registaroj. Naciŝtatoj devas respondeci pri siaj civitanoj, kaj rolo de kosmopolito estas alvoki "nian propran" registaron por certigi, ke ĉi tiuj naciŝtatoj respektas, provizas kaj protektas siajn civitanojn[3].
Se ili ne volas, "ni" devas ŝanĝi ilian opinion; se ili ne povas, "ni" devas helpi, sed nur nian "justan parton", tio estas ne koste de nia propra komforto aŭ de la komforto de tiuj al ni "plej proksimaj kaj karaj".
Pri diverseco
[redakti | redakti fonton]Krome, Appiah aplikas la principon de universala devontigo unu al la alia, sed respektante legitimajn diferencojn. Li nomas moralajn valorojn gusto, depende de la regantaj vidpunktoj en landoj tra la mondo. Estas fajna linio inter kredo, superstiĉo kaj scienco. La artikolo Education for Global Citizenship (Edukado por Tutmonda Civitaneco), li argumentas, ke "la mondo estas unu en diverseco"
Unueco pli gravas ol diverseco, diras Appiah. Kulturaj diferencoj devas esti respektataj, se ili ne damaĝas aliajn kaj la ĝeneralan intereson. Li konsilas al ĉiuj rimarki la morojn kaj kutimojn de aliaj homoj. Ĉi tio ofte okazas aŭtomate. Tipaj trajtoj de okcidenta kulturo, kiel saĝtelefonoj, kokakolao kaj pasio por futbalo, ankaŭ trapenetris forajn vilaĝojn en Ganao ekzemple kaj kontribuas al interkompreniĝo. Appiah esperas je klera komunumo de tutmondaj civitanoj, kiuj malkovras unu la alian per dialogo.
Appiah vizitadas universitatajn kampusojn por paroli al studentoj. Unu peto, kiun li faras, estas "Vidi unu filmon kun subtitoloj monate"[4].
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ (en) "Biography, "Kwame Anthony Appiah", Stanford Presidential Lectures in the Humanities and Arts". prelectur.stanford.edu, Stanford University.
- ↑ (en) "LAPA Faculty Associate: Kwame Anthony Appiah". lapa.princeton.edu. Program in Law and Public Affairs, Princeton University.
- ↑ (en) Appiah, Anthony Kwame (2006). ""Moral disagreement" and "Kindness to strangers"". In Appiah, Anthony Kwame (ed.). Cosmopolitanism: ethics in a world of strangers. New York: W.W. Norton & Co. pp. 45–68 and 155–174. ISBN 9780141027814.
- ↑ (en) Aguila, Sissi (23 April 2010). "Kwame Appiah discusses 'World Citizenship' at FIU Arkivigite je 2014-02-19 per la retarkivo Wayback Machine". FIU News. Florida International University